Ngày cá tháng tư là gì và ngày cá tháng tư có phải ngày nói dối?
Ngày cá tháng tư, còn gọi là ngày nói đùa, là ngày hội vui vẻ, hấp dẫn đối với những người tinh nghịch và hài hước, là ngày mà theo phong tục cũ tại một số quốc gia, bạn bè thường hay bày trò đùa giỡn nhau, và nhằm ngày 1 tháng 4 dương lịch hàng năm.
Ngày cá tháng tư là gì và ngày cá tháng tư có phải ngày nói dối: Ngày cá tháng tư, còn gọi là ngày nói đùa, là ngày hội vui vẻ
Cá tháng tư dù không phải là ngày nghỉ lễ chính thức nhưng vẫn là phong tục truyền thống tại nhiều quốc gia kỷ niệm hàng năm vào đúng ngày 1 tháng 4, bằng cách tung nhiều tin đồn hoặc nói xạo, nói đùa vô hại về rất nhiều chủ đề khác nhau nhằm tạo niềm vui hay trêu chọc ai đó. Những tin giả như thế thường được tung ra trong cả ngày 1 tháng 4 ở hầu hết các quốc gia như Hoa Kỳ, Pháp, Ireland,… trong khi tại một số quốc gia khác, nó phải được chấm dứt vào giữa trưa như Anh, Canada, Úc, New Zealand.
Tại Ý, Pháp, Bỉ, và các khu vực nói tiếng Pháp của Thụy Sĩ và Canada, 1 tháng 4 truyền thống thường được gọi là “Cá tháng Tư”. Điều này bao gồm cả việc cố gắng để lén dán một con cá bằng giấy vào lưng của “nạn nhân” mà không bị phát hiện. Những cá giấy như vậy cũng nổi bật trên nhiều bưu thiếp tại Pháp ngày đầu tháng tư vào cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.
Ghi nhận sớm nhất về ngày đùa tháng tư có thể tìm thấy trong tập The Canterbury Tales của nhà thơ Geoffrey Chaucer (1392). Một số ý kiến cho rằng sự phục hồi ngày 1 tháng Giêng là ngày đầu năm mới trong thế kỷ 16 đã là lý do tạo thành phong tục này, nhưng giả thuyết này không được ghi chép trong các tài liệu tham khảo trước đó.
Ngày cá tháng tư là gì và ngày cá tháng tư có phải ngày nói dối: Là ngày mà theo phong tục cũ tại một số quốc gia, bạn bè thường hay bày trò đùa giỡn nhau, và nhằm ngày 1 tháng 4 dương lịch hàng năm.
Ở Việt Nam ngày này cũng sớm được du nhập vào, tuy nhiên người Việt Nam lại quen gọi ngày này là ngày nói dối, như vậy đã vô hình biến ngày cá tháng tư vốn là ngày nói đùa trở thành ngày nói dối.
Ngày cá tháng tư bắt nguồn từ đâu?
Ngày Cá tháng tư được bắt nguồn từ nước Pháp vào cuối thế kỷ XVI khi mà lịch Julian được thay thế bởi lịch Gregorian. Trong lịch Julian cũ, năm mới bắt đầu từ 25 tháng 3 và ngày lễ kỷ niệm năm mới thường được tổ chức sau đó 1 tuần (tức là rơi vào khoảng 1/4) vì tuần có ngày 25/3 lại vướng vào Holy Week. Do vậy sau khi đã đổi lịch sang lịch mới và kỷ niệm năm mới vào ngày 1/1, một vài người vẫn muốn ăn Tết lần thứ hai bằng cách lừa mọi người nhớ lại rằng 1/4 mới là ngày lễ kỷ niệm năm mới. Trong ngày đó, người đi lừa thường mời người bị lừa tới các bữa tiệc mừng năm mới không tồn tại trên thực tế.
Ngày cá tháng tư là gì và ngày cá tháng tư có phải ngày nói dối: Ngày Cá tháng tư được bắt nguồn từ nước Pháp vào cuối thế kỷ XVI
Ngày nay, ở Anh người ta gọi những người bị lừa trong dịp ngày cá tháng tư 1/4 là “April Fool”, ở Scotland thì được gọi là “Gowk” cũng có nghĩa là Fool – kẻ ngốc. Người Pháp thì gọi những người bị lừa là Poissons D’Avirl có nghĩa là “những con cá tháng Tư” và có lẽ do ảnh hưởng của người Pháp nên ở Việt Nam chúng ta cũng gọi ngày này là ngày Cá tháng Tư.
Tiền thân của ngày Cá tháng tư, bao gồm lễ hội La Mã của Hilaria là lễ hội tôn giáo thời La Mã cổ đại tổ chức vào ngày xuân phân để vinh danh nữ thần Cybele được tổ chức ngày 25 tháng 3, và lễ của kẻ đùa thời Trung Cổ lễ hội dân gian, thường xuyên được tổ chức bởi các giáo sĩ và giáo dân từ thế kỷ thứ 5 cho đến thế kỷ thứ 16 ở một số quốc gia châu Âu, chủ yếu là Pháp, Tây Ban Nha, Đức, Ba Lan, Anh và Scotland được tổ chức ngày 28 Tháng 12, vẫn còn là một ngày mà trò đùa được bày ra ở các quốc gia nói tiếng Tây Ban Nha.
Trong thời Trung cổ, cho đến cuối thế kỷ 16, ngày đầu năm mới đã được tổ chức vào ngày 25 tháng 3 (Lễ Truyền Tin) trong hầu hết các thị trấn châu Âu. Trong một số khu vực của nước Pháp, năm mới là một kỳ nghỉ kéo dài một tuần kết thúc vào ngày 1 tháng 4. Năm 1564, vua Pháp là Charles IX, lúc đó 14 tuổi, quy định ngày 1 tháng 1 là ngày đầu năm, thống nhất trong toàn quốc. Quyết định này được áp dụng năm 1567. Tuy nhiên, do phương tiện liên lạc rất lạc hậu nên nhiều người không nhận được tin đổi lịch, những người này tiếp tục coi ngày 1 tháng 4 là năm mới và bị những người khác cười vì điều này. Sau này nhiều người cho rằng phong tục Cá tháng Tư bắt nguồn từ đây.
Ngày cá tháng tư là gì và ngày cá tháng tư có phải ngày nói dối: Cá tháng tư có ở rất nhiều nơi trên thế giới
Năm 1508, nhà thơ Pháp Eloy d’Amerval đã nhắc đến ‘Poisson d’avril’ “Cá Tháng tư”, có thể là ý nói đến ngày này.
Nhiều người lại tìm lý do khác để giải thích vì sao ngày đầu Tháng Tư là ngày để cười đặc biệt. Nhà thần học Manfred Becker-Huberti cho là trong tín ngưỡng dân gian cổ xưa, nhiều người tin rằng đây là ngày không may mắn tương tự như Thứ Sáu ngày 13. Vì theo truyền thuyết, ngày 1 tháng 4 được cho là ngày sinh và ngày chết của Judas Iscariot, người đã phản bội Chúa Giêsu Kitô và cũng được cho là ngày quỷ Lucifer bị đày xuống địa ngục.
Cá tháng tư tại các nước diễn ra như thế nào?
Ở mỗi nước ngày này lại có một tên gọi riêng, phong tục riêng và có một cách chơi riêng thể hiện sự phong phú độc đáo về nét văn hóa riêng của từng nước.
Tại Scotland, ngày Cá tháng Tư xưa kia có tên gọi là săn chim cúc-cu (Hunt-the-Gowk) “gowk” trong phương ngữ Scotland là tên khác của một loài chim cúc cu hay là kẻ ngốc. Những trò đùa truyền thống là yêu cầu một người nào đó chuyển giúp một tin nhắn được niêm phong có yêu cầu xin được giúp đỡ. Thông điệp trong tin nhắn ghi: “Dinna cười to, dinna cười mỉm. Hãy săn chim cúc cu ở nơi khác” “Dinna laugh, dinna smile. Hunt the gowk another mile” và người nhận được yêu cầu tiếp tục chuyển tiếp tin nhắn đến “nạn nhân” khác.
Ngày cá tháng tư là gì và ngày cá tháng tư có phải ngày nói dối: Ở mỗi nước ngày này lại có một tên gọi riêng, phong tục riêng và có một cách chơi riêng
Tại Anh, một trò đùa tháng tư là bất ngờ la hét “April fool!” và người nghe sẽ là “kẻ ngốc tháng Tư”. Một nghiên cứu vào những năm 1950 của nhà nghiên cứu văn học dân gian Iona và Peter Opie, phát hiện ra rằng ở Anh, và ở các quốc gia có truyền thống bắt nguồn từ Vương quốc Anh, bao gồm Úc, các trò đùa chấm dứt vào buổi trưa. Một người mà đùa giỡn sau buổi trưa thì cũng tự là “kẻ ngốc”.
Năm 1957, đài BBC đã lập một trò đùa, được gọi là “Mùa thu hoạch mì ống Thụy Sĩ” (Swiss Spaghetti Harvest), khi mà họ phát sóng một bộ phim giả của nông dân Thụy Sĩ đang thu hoạch mì ống (Spaghetti) tươi từ những cành cây. BBC sau đó đã được tràn ngập bởi những yêu cầu để hỏi mua một “cây spaghetti” như thế, buộc họ phải thú nhận bộ phim là một trò đùa trong những tin tức ngày hôm sau.
Tại Iran, những trò vui nhộn được chơi vào ngày thứ 13 của năm mới Ba Tư (Nowruz), thường rơi vào ngày 1 hoặc ngày 2 tháng 4. Ngày này, được ghi nhận tổ chức từ năm 536 trước Công nguyên, được gọi là Sizdah Bedar và là trò đùa-truyền thống lâu đời nhất trên thế giới và vẫn còn tồn tại đến nay, thực tế này đã khiến nhiều người tin rằng ngày Cá tháng Tư có nguồn gốc từ truyền thống này.
Ngày cá tháng tư là gì và ngày cá tháng tư có phải ngày nói dối: Vào ngày này bạn có quyền được nói đùa vô hại
Có một điều thú vị khác về ngày nói đùa này là không chỉ có ngày 1/4 mới là ngày nói đùa, 1 tháng 5 cũng được tổ chức tại Thụy Điển như một ngày đùa thay thế. Khi một người nào đó đã bị lừa ở Thụy Điển, và sau khi được tiết lộ rằng đó là một trò đùa, các kẻ đùa giỡn thường hay nói vần “april april din dumma sill, jag kan lura dig vart jag vill” (“tháng Tư, tháng Tư, bạn cá trích dại khờ, tôi có thể đánh lừa bạn bất cứ khi nào tôi muốn”). 28 tháng 12 là ngày tương đương ở Tây Ban Nha và Nam châu Mỹ.
Những trò đùa dễ bị mắc lừa ngày cá tháng tư
Chơi với cúc áo, khóa quần nghe có vẻ lạ nhưng lại khiến không ít người phải chột dạ. Câu nói dối cho ngày cá tháng tư mọi người hay trêu đùa với nhau như “Anh gì ơi, anh chưa kéo khóa quần kìa, ối rồi ôi, sịp đỏ nhé” ….khiến nhiều anh chàng bị giật mình. Khi nhắc tới vấn đề này nhiều anh chàng nhìn xuống thấy khóa vẫn đóng kín và nhiều người biết bị lừa.
Trò dọa khổ chủ quên đóng cúc áo, kéo khóa, rách quần… xưa như địa cầu nhưng vững chắc không bao giờ là lỗi thời. Kiểu gì nạn nhân cũng cắn câu, vì chẳng ai dám “liều lĩnh” không tin lời cảnh báo của mọi người. Thay vì bạn cố gắng nghĩ ra một trò đùa, bạn thử ứng dụng vài câu nói đùa đơn giản này trong ngày cá tháng Tư xem. Điều này hết sức bình thường nên chẳng mấy ai dự phòng và cũng không dám nghi ngờ vì chúng là vấn đề khá nhạy cảm.
Ngày cá tháng tư là gì và ngày cá tháng tư có phải ngày nói dối: Bạn có can đảm nhận mình gay
Không những vậy, việc mang giới tính ra đùa trong ngày cá tháng tư cũng được nhiều người áp dụng và rất hiệu quả. Các chàng trai liều lĩnh hãy thử thú nhận với bạn gái của mình rằng bạn là Gay xem sao? Xem cô nàng sẽ phản ứng ra sao khi biết được sự thật này.
Thậm chí nếu làm việc tại văn phòng, bạn cũng có khả năng mắc bẫy của một số đồng nghiệp. Chiếc máy photo ở công ty bạn ngày nào cũng có người sử dụng. Trong ngày cá tháng tư bạn có thể trêu đùa với mọi người bằng cách dán một tờ giấy lưu ý trên máy photocopy rằng: “Máy photocopy này bây giờ có thể điều khiển bằng giọng nói”.
“Xuống dưới nhà đi, anh đang đứng trước cửa nhà em này!”.
Vì tình yêu, cô nàng sẽ chỉ nghĩ đến chàng và chạy xuống ngay lập tức. Nhưng xuống tới nơi thì không thấy chàng đâu, cô gái “tẽn” khi nhận ra mình bị lừa.
“Anh đến đón em đi chơi nhé! 3 phút nữa anh tới!“.
Không hề nghi ngờ trước câu nói rất bình thường cho một cuộc hẹn hò, chỉ trong 3 phút, nàng vội vã, cuống cuồng chuẩn bị trang điểm, phấn son để được đi chơi. Nhưng cuối cùng chẳng có cuộc hẹn nào cả, chàng trai tắt máy không liên lạc được. Cô gái trở thành “nạn nhân” của ngày Cá tháng Tư do chính người yêu cô gây ra.
Ngày cá tháng tư là gì và ngày cá tháng tư có phải ngày nói dối: Nhiều trò đùa đơn giản nhưng cũng khiến nhiều người bị lừa
“Tạm biệt em! Kiếp sau mong vẫn được làm người yêu của em”.
Nếu bạn đủ liều lĩnh, khi gửi xong tin nhắn này tới bạn gái, hãy tắt máy ngay lập tức. Với những bạn gái ngây thơ và vẫn luôn tin tưởng người yêu, câu nói này không thể không khiến cô ấy nháo nhác đi tìm bạn. Tuy nhiên, hãy hé lộ kế hoạch này với mọi người trước khi cô ấy kịp đến nhà và liên lạc với tất cả bạn bè. Đừng để cô ấy tìm ra bạn nếu bạn có đủ can đảm và lòng nhẫn tâm để cô ấy lo lắng, thậm chí là khóc lóc suốt cả ngày Cá tháng Tư.
Bên cạnh lời nói, những hình ảnh cũng được nhiều người trưng dụng vào ngày này. Dù mang ý nghĩa gì hay cách thể hiện như thế nào thì ngày cá tháng tư cũng được xem là ngày mang lại nhiều tiếng cười cho mọi người, vì vậy hãy cố gắng tận dụng nói dối được nhiều người càng tốt nhé!